Zamek Królewski w Warszawie
Zamek Królewski w Warszawie jest Pomnikiem Historii i Kultury Narodowej. Zamek w Warszawie powstał jako siedziba książąt mazowieckich. Początki Warszawy i Zamku łączą się z osobą księcia Bolesława II, władającego w latach 1294-1313 całym Mazowszem. Za jego panowania wzniesiony został niewielki gród, połączony z lokowanym w jego pobliżu miastem. Z dokumentu wystawionego w Warszawie 24
kwietnia 1313 r. wynika, że gród ten spełniał wymogi książęcej rezydencji. Do 1526 r. był siedzibą książąt mazowieckich, w XVI w. stał się rezydencją królów Polski, zaś od 1569 r. – miejscem obrad Sejmu Rzeczypospolitej Obojga Narodów aż do jej upadku w 1795 r. Okres rozkwitu Zamek przeszedł w epoce klasycyzmu (XVIII w.) w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. W 1791 roku uchwalono w nim Konstytucję 3 Maja – pierwszą w Europie i drugą na świecie! W latach 1926-1939 urzędował i mieszkał w nim prezydent odrodzonej Rzeczypospolitej. Wrzesień 1939 r. bardzo szybko zagroził Zamkowi.
17 września bomby spadły na Wielką Salę Balową, runął sufit z malowidłem Marcelego Bacciarellego, pożar zniszczył dachy zamkowe. Pracownicy Zamku i Muzeum Narodowego w ciągu trzech tygodni przewieźli do piwnic Muzeum Narodowego blisko 80% dzieł sztuki, które szczęśliwie ocalały z pożogi wojennej i teraz stanowią podstawę wyposażenia wnętrz zamkowych. We wrześniu 1939 r. Hitler wydał wyrok na Zamek, który miał on zostać wysadzony w powietrze. Wywiercono w murach Zamku tysiące otworów na ładunki wybuchowe. Podczas Powstania Warszawskiego w 1944 r. saperzy hitlerowscy założyli ładunki wybuchowe i wysadzili mury zamkowe w powietrze. Stało się to w pierwszej połowie września 1944 r. Wyrok został wykonany. Na mocy tego wyroku Zamek i Warszawa miały na zawsze zniknąć z powierzchni ziemi. Dnia 20 stycznia 1971 r. podjęto decyzję o odbudowie Zamku. Bryła Zamku była już gotowa w lipcu 1974 r., a wnętrza rekonstruowano i urządzano do 1984 r. Ostatecznie Zamek jako muzeum – Pomnik Historii i Kultury, otwarty został dla publiczności 31 sierpnia 1984. Zamek Królewski został odbudowany wyłącznie ze składek społecznych w kraju i za granicą.
Warto zobaczyć przede wszystkim Apartament Wielki i Królewski z Salami: Wielką, Tronową i Canaletta (z 22 oryginalnymi obrazami Bernarda Bellotta zwanego Canalettem), Salę Senatorską, w której w 1791 roku uchwalono Konstytucję 3 Maja oraz obrazy Rembrandta „Dziewczyna w ramie obrazu” i „Uczony przy pulpicie”. W Pałacu pod Blachą odtworzony została Apartament Księcia Józefa Poniatowskiego z lat 1804-1813 i kolekcja orientalnych dywanów Fundacji Teresy Sahakian. W 1980 Zamek Królewski wraz ze Starym Miastem został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, w 1994 wraz z historycznym zespołem miasta z Traktem Królewskim i Wilanowem Królewskim został uznany za pomnik historii.
Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie Jest jednym z najpiękniejszych zespołów pałacowo-parkowych w Europie. Niegdyś na tym gęsto zadrzewionym terenie królowie urządzali polowania. Ostatni król Rzeczypospolitej Obojga Narodów Stanisław August Poniatowski – miłośnik i mecenas sztuki – założył tu największy i najpiękniejszy ogród w Warszawie. Nazwa Łazienki Królewskie pochodzi od łaźni przebudowanej na pałac.
Na terenie parku znajduje się wiele zabytkowych budowli, z których najważniejsza to letnia rezydencja królewska – Pałac na Wyspie, gdzie odbywały się przyjęcia i słynne obiady czwartkowe. Obok Pałacu na Wyspie znajduje się Teatr na Wyspie. Warto odszukać też inne budowle – pałac Myślewicki, gdzie mieszkali królewscy dworzanie. Starą i Nową Pomarańczarnię, Starą i Nową Kordegardę, Biały Domek i Podchorążówkę. Łazienki są ulubionym miejscem spacerowiczów, którzy przychodzą tu tłumnie w każdą niedzielę. W parku nie wolno jednak jeździć na rolkach, deskorolkach, ani rowerach, aby nie płoszyć żyjących tu wiewiórek i pawi.
Pałac na Wyspie to perła polskiej architektury i jeden z symboli Warszawy, jest najważniejszym obiektem na terenie parku. Jego historia jest ściśle związana z panowaniem Stanisława Augusta Poniatowskiego. To on podjął decyzję o rozbudowaniu małego pawilonu Łaźni Lubomirskiego i stworzeniu w tym miejscu jednej ze swoich rezydencji. Król wydawał tu przyjęcia i zapraszał na słynne obiady czwartkowe. Pałac choć zniszczony, przetrwał II wojnę światową. Został ponownie udostępniony zwiedzającym w 1960 roku. W pobliżu pałacu znajduje się Teatr na Wyspie. W obu miejscach latem odbywają się koncerty. Atrakcją specjalną są rejsy gondolami, które cumują przy wyspie, na której stoi pałac.
Pałac Myślewicki Interesująca, klasycystyczna budowla. Pierwotnie zamieszkiwana przez dwór królewski od najwyższych godności do Kuchmistrza. Wartość obiektu podnosi fakt, że przetrwał II wojnę światową i zachował oryginalny wystrój wnętrz.
Teatr na Wyspie (Amfiteatr) Znajduje się nad brzegiem stawu południowego. Widownia, wzorowana na antycznym teatrze w Herkulanum, jest zwieńczona figurami znanych, antycznych dramaturgów. Scena imituje ruiny Forum Romanum. Dziś odbywają się tu koncerty i spektakle teatralne.
Stara Pomarańczarnia Pierwotnie służyła do zimowania donicowych roślin cytrusowych. W bocznych skrzydłach mieszczą się galeria rzeźby oraz teatr dworski (Teatr Stanisławowski). Jest to unikatowy teatr, którego wnętrze jest zbudowane z drewna, a ściany zdobią przepiękne dekoracje malarskie.
Biały Dom Usytuowany na tzw. Promenadzie Królewskiej. Był pierwszym pawilonem wzniesionym przez króla. Ma kształt idealnie symetrycznej willi na planie kwadratu. We wnętrzach zachowały się oryginalne dekoracje malarskie.
Muzeum – Pałac w Wilanowie
Pałac w Wilanowie to letnia rezydencja królewska Jana III Sobieskiego, a następnie króla Augusta II oraz najznakomitszych rodów magnackich. Nazwa rezydencji oraz dzielnicy Warszawy wywodzi się od określenia Villa Nova. Nazwę tę nadał swym ziemiom Sobieski, zakupując je w XVII w. pod budowę pałacu. Imponująca budowla pałacu królewskiego połączyła w sobie elementy dworu szlacheckiego, włoskiej willi ogrodowej i pałacu w stylu Ludwika XIV, francuskiego Króla Słońce. Pałac jest jednym z najpiękniejszych zabytków europejskiego baroku i świadectwem świetności Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pałac był rozbudowywany przez kolejnych właścicieli. Jego wnętrza, z oryginalnym bogatym wyposażeniem, reprezentują trzy epoki. Najstarsze, barokowe apartamenty królewskie mieszczą się w korpusie głównym. Styl wieku XVIII prezentują
wnętrza w skrzydle południowym, a pomieszczenia urządzone przez Potockich w XIX wieku zajmują skrzydło północne.
Warto wspomnieć, że w 1805 r. Stanisław Potocki (ówczesny właściciel Wilanowa) udostępnił publiczności swoją kolekcję dzieł sztuki zgromadzoną w pałacu w Wilanowie, tworząc tym samym jedno z pierwszych muzeów w Polsce. Obecnie znajduje się w nim ponad 60 cennych obrazów. Między pałacem a Jeziorkiem Wilanowskim jest położony dwupoziomowy, barokowy ogród włoski. Ozdobą
niższego są XVIII-wieczne rzeźby i artystycznie „strzyżone” krzewy. W części południowej zlokalizowano romantyczny park, w stylu angielskim. Po drugiej stronie pałacu na poziomie wyższym znajduje się XIX wieczny ogród różany.
Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie
Zainteresowanych historią i twórczością kompozytora zapraszam do odwiedzenia ze mną Muzeum Fryderyka Chopina mieszczącego się w Zamku Ostrogskich. Jest to jedno z najnowocześniejszych muzeów biograficznych w Europie, które prezentuje między innymi rękopisy listów i kompozycji, a także bezcenny fortepian Pleyel, na którym kompozytor grał przez ostatnie dwa lata swego życia. Wszystkie te pamiątki są zaaranżowane w bardzo
ciekawej interaktywnej formie. Chociaż Fryderyk Chopin urodził się z Żelazowej Woli, to w Warszawie spędził całe dzieciństwo i wczesną młodość. Na Krakowskim Przedmieściu co krok możemy się natknąć na pamiątki po kompozytorze. Jednym z takich miejsc jest budynek Res Sacra Miser, w którym 13-letni Fryderyk dał wspaniały koncert fortepianowy, o którym rozpisywała się stołeczna prasa. Nieco dalej znajduje się Pałac Wesslów –
dawna siedziba Poczty Saskiej, spod której Chopin wyruszył za granicę i już nigdy nie powrócił do Polski.
Młody Fryderyk mieszkał na terenie kampusu uniwersyteckiego w oficynie Pałacu Kazimierzowskiego, a następnie przeprowadził się do swojego ostatniego warszawskiego mieszkania w Pałacu Czapskich/Krasińskich – obecnie siedziba Akademii Sztuk Pięknych. Na całym tym szlaku dobrymi drogowskazami są multimedialne ławeczki, które prowadzą śladami Chopina. Można przy nich posłuchać muzyki i za pomocą QR kodów pobrać mobilne przewodnik oraz specjalne aplikacje, które pozwolą lepiej poznać historię kompozytora, a nawet zrobić sobie z nim pamiątkowe zdjęcie.
Zapraszam do wspólnego spaceru śladami Fryderyka Chopina w Warszawie.
Muzeum Narodowe w Warszawie
Muzeum Narodowe w Warszawie posiada jedną z największych kolekcji dzieł sztuki w Polsce. Jej tradycje sięgają Muzeum Sztuk Pięknych, będącego zbiorem obrazów i rycin, który z czasem rozrastał się i zyskiwał na znaczeniu. Gromadzone od ponad 140 lat zbiory liczą obecnie blisko milion obiektów malarstwa, rzeźby, grafiki, rysunków, numizmatów, przedmiotów sztuki użytkowej. Część prezentowana jest w galeriach stałych:
Sztuki Starożytnej, Sztuki Wschodniochrześcijańskiej – Faras, Sztuki Średniowiecznej, Malarstwa Polskiego, Malarstwa Europejskiego, Sztuki Polskiej XX wieku, Sztuki Zdobniczej oraz na wielu wystawach czasowych. Jedną z najważniejszych w Muzeum jest unikatowa Galeria Sztuki Wczesnochrześcijańskiej, która jako jedyna w Europie prezentuje kolekcję średniowiecznej sztuki chrześcijańskiej Afryki. Odkryte przez polskich archeologów na terenie dzisiejszego Sudanu malowidła z Faras (datowane od VIII do przełomu XIII i XIV w.) przedstawiają osoby boskie, świętych oraz nubijskich dostojników.
Warto zwiedzić także Galerię Malarstwa Polskiego przedstawiającą w układzie chronologicznym nurty i style w malarstwie polskim od XVI wieku do I wojny światowej. Prezentuje ona ponad 400 dzieł najwybitniejszych artystów polskich, m.in. Jana Matejki, Józefa Chełmońskiego, Józefa Mehoffera, Jacka Malczewskiego i Olgi Boznańskiej oraz działającego w Polsce włoskiego malarza Marcella Bacciarellego. Niekwestionowaną atrakcją muzeum jest ogromny obraz Jana Matejki (XIX w.): „Bitwa pod Grunwaldem” o imponujących wymiarach 426 x 987 cm.
Pałac Kultury i Nauki
Pałac Kultury i Nauki wzniesiony został jako „dar narodu radzieckiego dla polskiego”. Jego pomysłodawcą był sam Józef Stalin. Pałac to najmłodszy zabytek w Warszawie – ma ponad 50 lat. Jest najbardziej charakterystycznym budynkiem w Warszawie (231 m), widocznym z każdego jej zakątka. Pałac w chwili powstania, w 1955 roku, był największą tego typu budowlą w Europie. W Pałacu Kultury znajduje się ponad 3 tysiące pomieszczeń, a jego niekwestionowaną atrakcją jest taras widokowy na 30 piętrze, z którego można podziwiać panoramę stolicy. Podróż na 30 piętro nowoczesną windą trwa zaledwie 19 sekund. Na szczycie Pałacu znajduje się zegar odsłonięty w 2000 r. Jest to najwyżej położony zegar wieżowy na świecie, a zarazem drugi, co do wielkości w Europie. Średnice każdej z czterech tarcz zegara mają po 6 metrów. Inną ciekawostką wieży są jej niezwykli mieszkańcy. Nie każdy wie, że znajduje się tu gniazdo sokoła wędrownego, który od wielu lat składa w nim jaja. Przylegający do PKiN plac Defilad służył propagandowym wystąpieniom przywódców PRL-u. Obecnie planowane jest nowe zagospodarowanie przestrzeni.
Stare Miasto w Warszawie
Stare Miasto to najstarsza dzielnica Warszawy. Założona została na przełomie w XIII w. obok grodu książąt mazowieckich, na miejscu obecnego Zamku Królewskiego i jako gród książęcy i osada było otoczone murami. Spacer uliczkami Starego i Nowego Miasta pozwala odpocząć od wielkomiejskiego gwaru. Nastrojowe zaułki, skwery i przytulne kawiarenki tworzą niepowtarzalną atmosferę, a dwa historyczne place – Rynek Starego i Rynek Nowego Miasta – w sezonie letnim stają się sceną dla występów muzycznych i teatralnych oraz galerią pod gołym niebem.
Układ urbanistyczny Starego Miasta jest typowym dla tego okresu układem szachownicowym. Już w średniowieczu istniała tu gotycka zabudowa murowana, o ostrołukowych oknach, portalach i wnękach oraz wnętrzach dekorowanych polichromią. Zabudowa ta uległa w ciągu następnych stuleci znacznym przeobrażeniom. Największe zmiany przyniósł wiek XVII. W czasie wojen szwedzkich Warszawa została w dużym stopniu zniszczona, a jej budowle mocno ucierpiały.
W trakcie odbudowy starano się „modernizować” kamienice, nadając im nowy wystrój, zgodny z panującymi w sztuce tendencjami. Wiele staromiejskich kamieniczek otrzymało wówczas barokowe elewacje. Centrum życia miejskiego poczęło się już jednak w tym okresie przenosić poza obręb staromiejskich murów. Proces ten, postępujący w ciągu XVIII i XIX w. sprawił, że Stare Miasto zeszło do roli leżącej na uboczu, ubogiej dzielnicy – przeludnionej, pełnej małych sklepików i niewielkich warsztatów; jego zabudowa stopniowo niszczała. Akcję ratowania zabytkowych kamieniczek podjęło zorganizowane w roku 1906 towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości. Z jego inicjatywy odnowiono w okresie międzywojennym fasady kamienic rynkowych. W czasie powstania warszawskiego na
Starym Mieście przez miesiąc toczyły się krwawe i zacięte walki.
Dzielnica została niemal całkowicie zniszczona, budynki zaś, które ocalały. Niemcy wysadzili w powietrze po opuszczeniu Starego Miasta przez powstańców i całą ludność cywilną. Wiele elementów zabudowy szczęśliwie ocalało, mimo totalnej niemalże zagłady dzielnice. Pośród gruzów odnaleziono też wiele fragmentów
architektonicznych, części portali, obramień okiennych, które zostały następnie wykorzystane w procesie odbudowy.
Podczas II wojny światowej Stare Miasto uległo zniszczeniu w 90%. W 1949 r. przystąpiono do systematycznej i planowej odbudowy. Dzięki wielkiemu zaangażowaniu mieszkańców Warszawy 22 lipca 1953 r. przekazano miastu i krajowi odbudowaną Dzielnicę Staromiejską. W 1963 r. zakończono prace nad rekonstrukcją całości. Odbudowane i zrekonstruowane budowle mają obecnie formę z XVII i XVIII w. Zachowano średniowieczną strukturę urbanistyczną. Kamieniczki i kościoły, zabytkowe budowle i pomniki zostały odbudowane tak wiernie, że UNESCO wpisało Warszawską Starówkę na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury w 1980 r. Jest to jedyny przypadek wpisania na tę listę zrekonstruowanych zabytków.
Krakowskie Przedmieście
Krakowskie Przedmieście jest najbardziej malowniczym fragmentem Traktu Królewskiego o długości 10 km, ciągnącym się od Zamku Królewskiego na Placu Zamkowym, przez Belweder a więc również obok Parku w Łazienkach Królewskich. Szeroki odcinek ulicy, która łączy się z placem Zamkowym i ciągnie się aż do figury Matki Boskiej Passawskiej, powstał już w XV w. Pierwotnie był wykorzystywany jako podmiejski plac targowy,
a od XVI w. stał się głównym reprezentacyjnym placem nowożytnej Warszawy. Tu właśnie Rada Miejska uroczyście witała króla, tu budowano bramy triumfalne dla wodzów i hetmanów powracających ze zwycięskich kampanii, tu przed fasadą kościoła św. Anny odbywały się ceremonie hołdów
składanych królom polskim przez książąt pruskich, kurlandzkich, pomorskich, mołdawskich i wołoskich. W okresie zaborów na tym odcinku Krakowskiego Przedmieścia miały miejsce liczne demonstracje patriotyczne ludu Warszawy.
Gdy na przełomie XVI i XVII w. król Zygmunt III przeniósł na stałe siedzibę królewską z Krakowa do Warszawy, wzdłuż krawędzi skarpy zaczęły powstawać letnie rezydencje królewskie, pałace magnatów, dwory szlachty i dostojników, którzy z racji piastowanych urzędów musieli pozostawać przy dworze królewskim. Fundowano tu też kościoły i klasztory.
W ten sposób kształtowała się urbanistycznie i architektonicznie Krakowskie Przedmieście, najstarszy i główny odcinek Traktu Królewskiego. Już w I. połowie XVII w. była to najpiękniejsza ulica Warszawy. W 2. połowie XVII w. daleko poza ówczesnym miastem powstał letni pałac króla Jana III Sobieskiego, wtedy nazywany Villa Nuova, czyli dzisiejszy Wilanów. Lecz mimo oddalenia rezydencja ta leżała jakby na przedłużeniu Traktu Królewskiego, który wzdłuż Wisły ciągnął się od Warszawy do Ujazdowa i dalej od Belwederu jako „Droga Królewska” do Wilanowa.
Warszawski Manhattan
W Warszawie znajduje się obecnie ok. 80 budynków mających ponad 65 m wysokości. Są to głównie wieżowce oraz, w mniejszym stopniu, świątynie. Bardzo wysokie wieżowce nazywane są drapaczami chmur. Na sklasyfikowanie budynku jako wieżowca oprócz wysokości mają wpływ: kształt, wygląd, lokalizacja i obecność innych budynków. Warszawskie wieżowce należą do najwyższych w Polsce jak również do najwyższych w Europie.
Pierwszy wysokościowiec w Warszawie powstał w czasach Królestwa Polskiego. Budynek naśladujący średniowieczną wieżę zamkową zbudowany został przy ulicy Zielnej 39 w latach 1906–1908 dla szwedzkiego Towarzystwa Akcyjnego Telefonów „Cedergren”. Jego wysokość od podstawy fundamentów do szczytu wynosiła 51 m. Była to jedna z pierwszych tego typu konstrukcji żelbetonowych w Europie. W 1922 r. budynek przejęła Polska Akcyjna Spółka Telefoniczna i dzięki temu znany jest on do dziś jako PAST-a. Zasłynął on z zaciętych walk, jakie toczyły się o niego podczas powstania warszawskiego.
Pierwszy z prawdziwego zdarzenia drapacz chmur (lub „niebotyk” jak go wtedy nazywano) powstał w Warszawie w 1934 r. przy placu Napoleona (obecnie Powstańców Warszawy). Liczący 17 pięter i 66 metrów wieżowiec Prudentialu zaprojektował w stylu luksusowego funkcjonalizmu Marcin Weinfeld. Za stalową konstrukcję biurowca odpowiedzialny był Stefan Bryła. Zarówno wieżowiec Prudential, jak i PAST-a podzieliły podczas II wojny światowej los całej Warszawy. Mimo poważnych uszkodzeń, oba przetrwały wojnę, w czym pomogła im ich solidna konstrukcja. Po wojnie zostały odbudowane w nieco zmienionym kształcie. W latach 1952–1955 w samym centrum zniszczonego miasta wzniesiono Pałac Kultury i Nauki, liczący początkowo 231 metrów (obecnie 237 metrów). W latach 60-tych zaczęto budować przede wszystkim 80-metrowe wieżowce mieszkalne. W latach 70-tych nastąpiło otwarcie Polski na Zachód, a wraz z nim zapotrzebowanie na prestiżowe hotele i biurowce. W latach 90-tych zanotowano znaczne przyspieszenie budowy już bardzo wysokich wieżowców. Obecnie w Warszawie buduje się całe kompleksy drapaczy chmur, które są połączone z liniami metra i tworzą zespoły biurowe. Jest to przede wszystkim region Śródmieścia wokół Pałacu Kultury i Nauki, ronda ONZ i Daszyńskiego na Woli. W wyniku zrealizowanych dotychczas inwestycji stolica Polski plasuje się w ścisłym gronie europejskich metropolii i pod względem liczby budynków, których wysokość przekracza 150 metrów, zajmuje wysokie piąte miejsce, wyprzedzając już Frankfurt nad Menem. W rankingu wieżowców Warszawa ustępuje jedynie Stambułowi, Moskwie, Londynowi, i Paryżowi. Budynkiem, który przewyższył Pałac Kultury i Nauki o 73 metry jest Varso Tower o wysokości 310
metrów. Jest on najwyższym wieżowcem w Unii Europejskiej.
Przewodnik po Warszawie – Guide
Po polsku
magyar nyelven
auf deutsch
na hrvatskom jeziku
na srpskom jeziku